Rondje Schotland

REISBLOG 6
Dag 22: donderdag 7 juli 2016: Queensferry – Grangemouth:
Vanmorgen heb ik de mast gestreken. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Eerst monteer ik de mik op het achterschip. De mik is dat deel waar de gestreken mast in terecht komt. Daarna verwijder ik de giek met het grootzeil. De fok heb ik gisteravond al onderdeks gebracht. Dan zeker ik de mast met twee strakke vallen om te voorkomen dat de mast uit zichzelf naar beneden valt. De voorstag kan nu worden losgemaakt. Deze bevestig ik aan de genua-boom en aan een lange lijn die met vier slagen om de lier gaat. Op dat moment zoek ik voor alle zekerheid een tweede man die ervoor kan zorgen dat de mast midscheeps naar beneden komt. Een eigenaar van een groot zeiljacht geeft twee crewleden opdracht om mij te helpen. Wat een service. Ik maak beide vallen los en bedien daarna zelf de lier. Beide hulpen bieden tegengewicht aan de mast en zorgen ervoor dat de mast netjes midscheeps naar beneden komt en in de mik valt.
Nu maak ik de verbinding naar de windmeter en de marifoonantenne los, verwijder de as uit de mast en sjor de mast naar voren. Het was ongeveer 2,5 uur hard werken.
Ongelooflijk hoeveel stagen, lijnen en vallen aan een mast zijn bevestigd. Deze leg ik voor zover mogelijk langs de mast vast met korte lijntjes.
Mocht deze uitleg te moeilijk zijn raad ik je aan naar Bowling (na Glasgow) te komen. Dan kunnen we samen de mast weer plaatsen en kun je alles in omgekeerde volgorde meemaken.
Ik heb nog ruim voldoende tijd over om benzine in Queensferry te kopen.
Daarna begint om kwart over twee de 10 mijl korte tocht naar Grangemouth.
Onderweg verstoor ik de rust van een zeehond. Hij ligt te slapen op een platform waarop een boei is bevestigd. Wat moet jij hier, zegt hij.
Ik word achtervolgd door een groot containerschip. Dit schip moet naar de haven van Grangemouth en ik vaar een stukje verder de rivier Carron op. River Carron is een getijde rivier. Bij laag water valt de rivier geheel droog. Gedurende de tientallen jaren dat de rivier en het kanaal niet werden bevaren heeft men een aantal bruggen en pijpleidingen aangebracht. Deze bruggen en leidingen moet je op tijd passeren als het water nog niet te hoog staat. Lastig, om de rivier te bevaren heb je veel water nodig en als je deze bruggen passeert mag het weer niet te veel zijn. Bij één brug kan ik blijven staan maar bij de volgende moet ik bukken. Om ongeveer half vijf uur bereik ik de zeesluis en word ik bijna direct geschut. Ik ben weer op zoet water.
Ik lig hier bij de Helix Kelpies. Twee bijzonder hoge sculpturen van metaal. Een mevrouw probeert me omslachtig in het Schots uit te leggen wat de betekenis ervan is, maar ik snap er niets van. Zoek het maar op het internet. Ik heb hier geen verbinding!
Voor het gebruik van de Schotse wateren moet je betalen. Ik wil door het Forth & Clyde Canal, het Crinan Canal en het Caledonion Canal. Voor 7,6 meter bootlengte betaal je 41,40 Pond per strekkende meter. In totaal bijna 315,- Pond, geldig voor 30 dagen. De scheepskas is nu leeg. Gelukkig vraagt men naar de bootlengte. Bij mij hangt er nog een buitenboordmotor achter en de mast steekt nog minstens twee meter achter de Almare. Inbegrepen is het liggeld voor de havens van de Schotse kanalen waarin je overnacht. En alle sluizen en bruggen worden bediend.
Morgen vaar ik om twaalf uur door. Ik vaar op met een narrowboat naar het Falkirk Wheel en moet 14 sluizen passeren.

Dag 23: vrijdag 8 juli 2016: Grangemouth (The Kelpies) – Falkirk Wheel:
Om negen uur meldt de sluiswachter zich. Zijn baas Ian heeft zich vergist in het tarief. Ik moet 50 pond meer betalen en krijg een 16 dagen kaart. Ik laat duidelijk merken dat ik het er niet mee eens ben en beide lieden verontschuldigen zich meermaals. De sluiswachter komt met een oplossing. Voor elke dag dat je gebruik maakt van één van de Scottish Canals moet je een kaart invullen. Als je dat nu voor één dag doet en doorvaart en “vergeet” de volgende dagen in te vullen ben je voor het Forth & Clyde Canal maar één dag kwijt. Aan het eind, in Bowling wordt toch niet gecontroleerd!
Om tien minuten na twaalf gaat de reis verder. Samen met een narrowboat vaar ik in de eerste sluis. Daarna gaat het van sluis naar sluis. En de af te leggen afstand is slechts 2,7 mijl! 14 sluizen in 2,7 mijl, dat betekent om de paar honderd meter een sluis. Een sluis waar het water weer met volle kracht naar binnen stroomt. Hoewel het reisje maar 3,5 uur duurt ben ik bekaf.
Geen gelegenheid om een boterham te eten of iets te drinken. Ik rol de landvasten op terwijl ik met mijn voet stuur. Na enkele sluizen durf ik een aantal foto’s te maken. En een Schots dame is zo aardig om mij te fotograferen.
Om 15.40 uur bereik ik het Falkirk Wheel. In het bassin voor het wheel mag ik niet liggen. Men verwijst me naar een ponton iets verderop. Er staan wel energiezuilen maar die functioneren niet.
Het Falkirk Wheel is een overgrote draaimolen met twee bakken. De schepen (vooral narrowboats) varen in een bak en de sluisdeur gaat dicht. Dit gebeurt zowel in de onderste als in de bovenste bak. Dat brengt de boel in evenwicht. Daarna draait het grote wiel en na ongeveer 4 minuten is het bovenste schip onder en uiteraard het onderste schip boven.
Zoek met Google naar het Falkirk Wheel en zie het wonder geschieden.
Afgelopen nacht heeft het behoorlijk geregend en bij het opstaan is het erg bewolkt. Maar in de loop van de dag verandert het weer; het werd zelfs warm. Na mijn bezoek aan het wiel kan ik tot na 7 uur buiten in de kuip zitten.
Ik maak geen gebruik van het Falkirk Wheel hoewel ik er gratis in mag. Het wheel komt echter uit in het Union Canal en dit kanaal voert je terug naar Edinburgh. Het kanaal is geschikt voor schepen met een diepgang van een meter. Ik zou mijn kiel kunnen hoog draaien en het roer verwijderen maar het heeft geen zin. Te omslachtig en in de verkeerde richting. Ik was al in Edinburgh!
Morgen om twaalf uur vaar ik door naar Auchinstarry Marina. Via sluis 17, 18, 19 en 20 en vele bruggen! Ik hoop dat het weer goed blijft!
Dag 24: zaterdag 9 juli 2016: Falkirk Wheel – Auchinstarry Marina:
Het heeft de gehele nacht geregend en als ik vanmorgen uit mijn slaapzak kruip motregent het.
Aan het ponton ligt een kleine narrowboat. Van een Schot met een Nederlandse vrouw. Zij is de kapitein. Als ik aan haar vraag of haar dochters ook Nederlands spreken blijken deze twee schoonheden uit Mexico te komen. Ze zijn als gast aan boord. De oudste heet Edelweiss. Vanwege het feit dat hun voorouders Alpinisten waren, legt ze uit in het Engels.
In de loop van de morgen komt Ian (mijn Scotland Canals begeleider) mij vertellen dat ik na twaalven met de Eliza moet opvaren. Ik ben al door de brug bij het Wheel maar de Eliza nog niet. Nadat de brug om half één opent varen we gezamenlijk door. Voor één brug moeten we kort wachten want er komt een passagiersscheepje van de andere kant. De oude brug is aan vier zijden voorzien van hydraulische cilinders en gaat rechtstandig omhoog.
Het Forth & Clyde Canal is eeuwen geleden gegraven en luidde het begin in van de industriële revolutie. Echter in 1963 vond men dat het kanaal moest sluiten. Na de sluiting zijn er te lage bruggen bijgebouwd. Aan het eind van de vorige eeuw besliste men dat het kanaal weer moest worden geopend. De opening geschiedde in 2001 door Queen Elsabeth. Intussen is het een toeristische attractie geworden. Er wordt veel gewandeld, gefietst, gevaren en gekampeerd.
De sluizen en bruggen worden door heel veel vrijwilligers met de hand bediend. Gelukkig maar want anders had ik alleen deze route niet kunnen nemen. Er wordt zelfs nu nog met een meerprijs gedreigd als je solo vaart. Elke sluisdeur wordt door twee mensen met de hand geopend. Bij elke sluis zie je weer andere vrijwilligers die eventjes meehelpen. Veel mensen stoppen en kijken hoe een en ander verloopt.
Onder een erg lage brug heeft men een bak (sluis) gebouwd. Je vaart in de bak, dan wordt het water met pompen tot het gewenste niveau verlaagd, je vaart onder de brug door en het niveau wordt weer verhoogd.
Met maar vier sluizen te gaan is Auchinstarry vlot bereikt. De Schotten lachen me niet uit als ik de plaatsnaam uitspreek, daar zijn ze veel te beleefd voor.
Ondanks de regen onderweg was het een interessante tocht. Je vaart tussen Schotse bergen en de omgeving naast het kanaal ligt lager. Volgens het gps-programma op mijn tablet bevind ik me nu op een hoogte van circa 100 meter.
Morgen vaar ik naar Southbank Marina. (iets voor Glasgow) Bij de Twecher Bridge moet ik om 9 uur wachten op twee jachten. Gezamenlijk varen we verder.
Dag 25: zondag 10 juli 2016: Auchinstarry Marina – Southbank Marina Kirkintilloch:
Om 10 uur wordt de Twechar Bridge bediend. Is maak er om half tien vast aan een ponton. Na mij volgt nog een narrowboat en aan de andere zijde wachten ook twee schepen. Om precies 10 uur gaat de brug open. Het regent weer. Heel af en toe is het droog maar je kunt bijna spreken van een bui van een hele dag. Southbank Marina is niet ver. Al voor twaalven kan ik er vast maken. De haven bij de plaats Kirkintilloch heeft alle faciliteiten behalve internet.
Waarom niet verder gevaren? Ik moet me aan het schema houden dat is afgesproken met de begeleider Ian Nelson. Als het nodig is kan ik hem telefonisch bereiken. Hij mag echter met zijn bedrijfstelefoon geen buitenlandse nummers bellen. Hoewel het niet druk is op het kanaal moet je het afgesproken traject handhaven. Er gingen tot nu toe slechts twee schepen in een sluisje.
Als het eventjes droog is doe ik boodschappen in een grote supermarkt (Sainsbury). Het is weer nat als ik terugfiets naar de Almare. Koud is het niet!
Ik vind nog iets terug over de geschiedenis van het Forth & Clyde Canal:
Met de gepatenteerde stoommachine van ingenieur William Symington ontwikkelde Thomas Dundas een stoomschip en in maart 1802 sleepte de eerste praktische stoomboot ter wereld, de Charlotte Dundas twee 70 tons bakken 30 kilometer over het Forth & Clyde Canal naar Glasgow.
Van de twee Kelpies weet ik intussen iets meer. Het schijnen twee bijzondere onderwaterwezens te zijn. Ze hebben hier iets met onderwaterwezens. Maar ook de tweede uitleg van een vrouwelijke sluiswachter in moeilijk Schots vond ik te moeilijk om te volgen.
Grappig, bijna ieder voorbijganger zegt iets. Wat ze zeggen is meestal in onverstaanbaar Schots.
Als je met iemand iets langer praat proberen ze meestal verstaanbaar Engels te spreken.
Morgen vaar ik naar Bowling. Voorbij Glasgow. Het wordt een erg lange tocht. Ik moet om 7.30 uur vertrekken, zal circa 18 sluizen passeren en zal om ongeveer 16.00 uur aankomen.
Het schutten in de sluizen gaat iets gemakkelijker want het gaat naar beneden, naar zeeniveau.
Ik bevind me dan aan de westzijde van de U.K., kan de mast weer plaatsen en stoot niet meer mijn hoofd.
’s Avonds heb ik nog een klein fietstochtje gemaakt door Kirkintilloch, het is een grote plaats met een fikse winkelstraat.
Dag 26: maandag 11 juli 2016: Southbank Marina Kirkintilloch – Bowling:
Het lukt me op tijd op te staan en voor half acht te vertrekken. Om negen uur staat er een begeleidingsteam klaar voor de volgende sluizen. De eerste anderhalf uur zijn er geen echte obstakels. Hoewel, ik vaar veel door het bos, er zijn ontzettend veel waterplanten en ik moet ongeveer om het kwartier de motor in zijn achteruit zetten om de propeller schoon te maken. En af en toe geeft de dieptemeter onder 1 meter aan; ik vaar dan door the mud. (het slik)
Om 10 voor negen ben ik bij de ontmoetingsplek. Er staan nota bene 4 sluiswachters te wachten en dit team wordt af en toe aangevuld met vrijwilligers. Nu begrijp ik waarom zoveel moet worden betaald! George de sluiswachter is bang dat zijn baantje in de toekomst geheel door vrijwilligers wordt overgenomen. Hij vertelt veel in onverstaanbaar Schots. Ook zijn collega’s zijn nauwelijks te verstaan.
Het schutten gaat professioneel en snel. Alles geschiedt met handkracht. Omdat het naar beneden schutten veel gemakkelijker gaat kan ik heel soms meehelpen om een sluisdeur te sluiten. Halverwege de morgen moet er gestopt worden voor een cup of tea. Als we ter hoogte van Glasgow in Clydebank aankomen moet er worden geluncht.
Na Clydebank komt het drop lock. De enige ter wereld, beweert men. Onder een slagboom door kom je in een grote bak en de deur wordt gesloten. Door middel van pompen wordt het waterniveau in de bak verlaagd waarna je onder een erg lage brug kunt doorvaren. Na de brug, aan het einde van de bak wordt het waterniveau weer verhoogd en kun je er weer uitvaren.
Dat ging niet zonder slag of stoot; er zat een plastic zak in de propeller en erg veel waterplanten. Ik moest de buitenboordmotor hoog kantelen om de propeller schoon te kunnen maken.
De schepen met een vaste propeller zijn lastiger schoon te maken. Veel schippers doen dit met een stok waaraan een kartelmes is bevestigd.
Al met al weer een avontuurlijke tocht waarbij 18 sluizen en veel bruggen werden gepasseerd.
Opvallend is het dat bijna alle Schotten groeten als je passeert.
Om ongeveer 4 uur helpt havenmeester Charly me met het vastmaken van de Almare.
Er staat veel wind op dit moment en ik ben moe van deze tocht. Het rechtop zetten van de mast moet tot morgen wachten. Ik ben aan de westzijde van Schotland!!